Pieczenie przy oddawaniu moczu, gorączka, parcie na pęcherz… Zapalenie gruczołu krokowego jest częstym stanem zapalnym prostaty. Dotyka mężczyzn w każdym wieku i jest pierwszą przyczyną konsultacji w urologii. Należy obawiać się szczególnie uciążliwych i sprzyjających poważniejszym powikłaniom nawrotów lub przewlekłości. Dokonajmy bilansu sytuacji.
Co to jest zapalenie gruczołu krokowego?
Zapalenie gruczołu krokowego jest bolesnym zapaleniem prostaty. Jest to powszechne schorzenie, które może dotknąć mężczyzn w każdym wieku. Zapalenie gruczołu krokowego jest najczęściej pochodzenia infekcyjnego i bakteryjnego, ale czasami przyczyna pozostaje nieznana.
Dla przypomnienia, prostata jest gruczołem męskiego układu rozrodczego, znajdującym się pod pęcherzem moczowym i przed odbytnicą. Otacza cewkę moczową, kanał, który wychodzi z pęcherza moczowego i umożliwia wydalanie moczu. Gruczoł krokowy przechowuje płyn nasienny (lub plemniki), a także produkuje płyn prostaty, który pomaga plemnikom przetrwać.
Jeśli prostata jest w stanie zapalnym, pacjent zazwyczaj odczuwa ból i ma trudności z oddawaniem moczu. Zapalenie gruczołu krokowego dotyka 9% całej populacji dorosłych mężczyzn. Jest to główny powód konsultacji lekarskiej dotyczy 25% pacjentów zgłaszających się z powodu schorzeń układu moczowo-płciowego. Szacuje się, że do 80 roku życia u jednego na jedenastu mężczyzn rozwinie się zapalenie gruczołu krokowego.
Jakie są rodzaje zapalenia gruczołu krokowego?
Wyróżniamy cztery formy zapalenia gruczołu krokowego.
- Ostre bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego: jego pochodzenie jest bakteryjne. Zarazki, o których mowa, to enterobakterie. Najczęściej jest to związane z wstecznym zanieczyszczeniem moczu. Zarazki wędrują do pęcherza moczowego przez cewkę moczową i mogą zainfekować prostatę. Objawy są na ogół jednoznaczne: gorączka, ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, częste parcie na mocz, obecność krwi w moczu, a czasem nawet w nasieniu
- Przewlekłe bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego: jest ono najczęściej związane z ostrym bakteryjnym zapaleniem gruczołu krokowego, które było niedostatecznie lub źle leczone. Może być również wynikiem STI (sexually transmitted infection), który został niezauważony, w tym przypadku bakterie zaangażowane są zarazki zapalenia cewki moczowej. Może to być również związane z wadą anatomiczną (zwężenie cewki moczowej, łagodny przerost prostaty lub z długotrwałym przebywaniem w pozycji siedzącej. Charakteryzuje się powtarzającymi się epizodami ostrego zapalenia gruczołu krokowego.
- Przewlekłe niebakteryjne zapalenie gruczołu krokowego: jest to prawie stały stan zapalny gruczołu krokowego. Objawia się ona głównie jako przewlekły ból miednicy.
- Bezobjawowe zapalenie gruczołu krokowego: pacjent nie wykazuje żadnych objawów, zostaje wykryte podczas biopsji w kierunku innej choroby.
Przyczyny: Co powoduje zakażenie prostaty?
Istnieje kilka możliwych przyczyn zapalenia gruczołu krokowego.
- BPH (benign prostatic hyperplasia): Jest to częsta przyczyna zapalenia gruczołu krokowego u mężczyzn powyżej 50 roku życia. Jest konsekwencją starzenia się i jest związane z rozwojem łagodnego przerostu, gruczolaka prostaty. Gruczolak ten jest odpowiedzialny za przewlekłą przeszkodę w opróżnianiu pęcherza moczowego. U pacjenta, który gorzej opróżnia pęcherz, może dojść do kolonizacji bakteryjnej układu moczowego, która może przerodzić się w zapalenie gruczołu krokowego. BPH może być czynnikiem ryzyka nawracającego zapalenia gruczołu krokowego.
- Bakterie: Zapalenie gruczołu krokowego może być wynikiem infekcji bakteryjnej nabytej poprzez wsteczne zanieczyszczenie moczu (z zewnątrz do pęcherza) lub podczas stosunku seksualnego bez zabezpieczenia.
- Zaburzenia układu moczowo-płciowego lub zakażenie : zapalenie najądrza, przewodu łączącego jądro z prostatą. Jest ono często spowodowane infekcją przenoszoną drogą płciową lub infekcją dróg moczowych. Przewlekłe lub ostre zapalenie jąder. Może być pochodzenia bakteryjnego, wirusowego, pasożytniczego lub urazowego. Zapalenie cewki moczowej najczęściej spowodowane przez bakterie. Zwężenie cewki moczowe, w tym przypadku ryzyko zakażenia dróg moczowych i zapalenia gruczołu krokowego jest większe. Patologia prącia, napletek nie może cofnąć się za żołądź penisa. Przyczyną schorzenia może być wąski napletek, zmiany spowodowane ściąganiem napletka u niemowląt, infekcje, nowotwory lub cukrzyca.
Jakie są objawy zapalenia gruczołu krokowego?
Objawy bakteryjnego zapalenia gruczołu krokowego
- gorączka
- uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu
- zmęczenie
- dreszcze
- obecność krwi w moczu i/lub nasieniu
- uczucie pieczenia w żołędzi lub przy oddawaniu moczu
- trudny lub bolesny wytrysk
- ból w jądrach, pachwinach, miednicy i/lub podbrzuszu
- nagłe i częste oddawanie moczu
- mętny i śmierdzący mocz.
Objawy przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego
- przewlekły ból miednicy, promieniujący w dół penisa
- ból lub dyskomfort podczas oddawania moczu
- zaburzenia seksualne: trudny wytrysk.
- należy zauważyć, że w obrazie klinicznym przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego nie występuje zespół grypopodobny (gorączka, bóle…).
Wskazówki dotyczące profilaktyki
Oto kilka wskazówek zapobiegawczych, aby uniknąć zapalenia gruczołu krokowego.
Zapobieganie zapaleniu gruczołu krokowego polega na zapobieganiu infekcjom przenoszonym drogą płciową, dlatego zaleca się:
- stosowanie prezerwatyw oraz regularne badania przesiewowe
- właściwe postępowanie w przypadku epizodu ostrego zapalenia gruczołu krokowego może zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby
- przyjęcie dobrych środków higieniczno-dietetycznych: obejmuje to właściwą higienę intymną, wystarczającą ilość napojów, nie wstrzymywanie oddawania moczu, ale także unikanie pokarmów drażniących prostatę (kawa, ostre przyprawy, alkohol…).
Badania: jak rozpoznaje się zapalenie gruczołu krokowego?
- Badanie PSA to podstawowe badanie wykonywane w diagnostyce raka prostaty, na podstawie próbki krwi. PSA (Prostate Specific Antigen) to antygen sterczowy, czyli glikoproteina, która produkowana jest przez komórki nabłonka gruczołowego prostaty. Podwyższony poziom PSA może być też skutkiem różnych schorzeń, dlatego badanie nie jest stosowane, by definitywnie wykluczyć lub potwierdzić rozpoznanie.
- Badanie prostaty per rectum w dosłownym tłumaczeniu, jest badaniem prostaty przez odbyt. Dzięki temu zbadać można bańki nasieniowodów, dno pęcherza moczowego, prostatę, opuszkę prącia i pęcherzyki nasienne. Jest to zatem badanie bardzo szerokie, którego nie zastąpi nawet kolonoskopia.
- USG prostaty to badanie ultrasonograficzne, które jest jedną z najbardziej popularnych metod obrazowania stanu narządu, jakim jest prostata, ocenienia jej wielkości, objętości oraz ogólnego stanu gruczołu sterczowego.
Profilaktycznie każdy mężczyzna powyżej 40-45 roku życia powinien regularnie, czyli raz w roku, odbyć konsultację u urologa.